“Ik hoop dat een psychosociale hulphond me mijn vrijheid terug kan geven”

Merel Wielenga (24) volgt al zeven jaar lang dagelijks intensieve therapieën voor verschillende complexe geestelijke problemen. Eigenlijk is het nodig dat al deze problemen tegelijkertijd worden aangepakt, maar dit blijkt in de praktijk onmogelijk.

Nu richt ze haar pijlen op een psychosociale hulphond. “Ik wil weer zelfstandig en zonder angst boodschappen kunnen doen.”

Merel is net ontslagen uit een instelling in Goes, waar ze de afgelopen twee jaar is behandeld voor haar eetstoornis. Ze verbleef hier klinisch, dus vier dagen achter elkaar en met overnachtingen in de kliniek. Haar intensieve behandeling zit erop, voor nu dan.  

“Ik ben opgelucht dat ik ontslagen ben uit de kliniek, want nu kan ik eindelijk weer wat meer thuis zijn bij mijn vriend in Wilnis. Het was ook een intensief proces met veel ups en downs. Mijn eetstoornis is helaas nog niet weg, maar in de kliniek in Goes vinden ze het noodzakelijk dat ik eerst aan mijn andere problemen – een persoonlijkheidsstoornis, depressie en trauma – werk. Ik sta dus nu weer op de wachtlijst voor een specifieke behandeling van mijn persoonlijkheidsstoornis. Ook dat is iets waar ik al eerder voor behandeld ben, maar elke keer als je (weer) een behandeling wil gaan volgen, kom je opnieuw op de wachtlijst te staan.”

Op een wachtlijst staan is voor Merel trouwens niet vreemd: ze heeft in die zeven jaar al een waslijst aan verschillende therapieën gevolgd. Als het wat beter lijkt te gaan met het ene probleem, speelt het andere probleem weer op. “Dan vinden de therapeuten dat het beter voor me is om eerst het andere probleem op te lossen. Aan de andere kant zeggen ze hetzelfde: ik word dus steeds heen en weer gestuurd.”

Geen zorg voor complexe meervoudige problemen

Zo raakt ze steeds meer verstrikt in het systeem. “Er is geen zorg mogelijk voor de complexe gevallen, want geen een instelling in Nederland behandelt iemand met meervoudige probleem. Je kunt wel binnen een instelling behandelingen op verschillende afdelingen volgen, maar mijn ervaring is dat de communicatie tussen deze afdelingen niet goed loopt. Ook richt elke afdeling zich op de eigen casus en is er geen ruimte om dit te ‘combineren’ met een ander probleem. Zo kunnen mijn eetstoornis en persoonlijkheidsstoornis niet tegelijk worden behandeld. Instellingen onderling werken daarnaast niet of nauwelijks samen.”

De macht van zorgverzekeraars

“Een ander probleem in de geestelijke gezondheidszorg is het gegeven dat de zorgverzekeraars die zelf de markt kunnen bepalen. Zorginstellingen doen naar mijn idee echt hun best om passende zorg te bieden, maar zij moeten binnen kaders werken – de zorgverzekeraars bepalen. Als de verzekeraars zeggen dat een behandeling bijvoorbeeld negen maanden ‘mag’ duren, dan duurt een behandeling zo lang. Alles wat hierbuiten valt, wordt dan niet vergoed. Hier passen de zorgaanbieders hun programma’s op aan en vaak is dit lang niet genoeg.”

Een oplossing zou volgens Merel zijn om expertisecentra op te zetten, waar je op één locatie met verschillende problemen geholpen kunt te worden, zonder dat je steeds weer op een wachtlijst komt te staan als je een therapie (erbij) wil gaan volgen. “Zo hoef ik niet meer van afdeling naar afdeling, niet meer op wachtlijsten – die al ontzettend lang zijn – en is het ook geen ramp als een therapie niet aanslaat.”

Een hulphond: ondersteuning in het dagelijks leven 

Merel ging daarom op zoek naar een manier waarbij ze wel passende hulp kon krijgen. Door een vriendin werd ze gewezen op het bestaan van een psychosociale hulphond. “Ik wist eerst niet echt wat ik me hier bij moest voorstellen, dus ik ging online op zoek naar informatie. Hier was trouwens verrassend weinig over te vinden. Wel kreeg ik een steeds beter beeld: deze hond kan mij echt helpen met mijn persoonlijke ontwikkeling: hij kan mijn spanningen aanvoelen en hier op reageren, hij kan een stukje angst wegnemen. Ook kan hij me helpen met dagelijkse bezigheden zoals boodschappen doen, in de avond over straat lopen en mij uit een mensenmassa leiden. Precies wat ik op dit moment nodig heb dus. Ik zocht daarom contact met Hond-Kat, een bedrijf dat mij kan begeleiden met het krijgen en opleiden van deze psychosociale hulphond.”

“Een hond is er altijd, en gaat niet weg als de deur van de therapieruimte sluit” 

Merel Wielenga

24/7 hulp

Een groot nadeel van zo’n hulphond is dat deze niet vergoed wordt door zorgverzekeraars. Zij beroepen zich hierbij op het feit dat er nog onvoldoende wetenschappelijk bewijs is voor de werking hiervan. Daarnaast is er gewoon nog niet veel over bekend, bestaat er geen keurmerk voor opleidingsscholen en zijn er ook geen vastgestelde richtlijnen. De kosten, van ruim 10.000 euro, zijn dus voor de eigen rekening. “Ik vind het jammer dat het nut nog niet wetenschappelijk bewezen is, want ik denk juist dat het mij echt kan helpen. Ik vertrouw een hond meer dan een mens: een hond blijft altijd bij je, wat er ook gebeurt. Als ik na een therapie door de deur loop, stopt de therapie. Maar buiten deze deuren is het probleem niet weg. Een hulphond is er altijd, ook buiten mijn therapieën.” Daarom heeft Merel een crowdfundingsactie opgezet om geld op te halen voor haar hulphond.

Van puppy naar psychosociale hulphond

Merel gaat de puppy zelf helemaal opleiden, onder begeleiding van een trainster. Vorige week is ze al bij een nestje met bruine labradors wezen kijken om een indruk te krijgen van de dieren. Een van deze puppy’s zou wel eens Merel’s hulphond kunnen worden, nadat deze door een test is gekomen. Door middel van deze test kijkt Hond-Kat of de puppy geschikt is om hulphond te worden. “Ik vind het best een eng idee dat ik deze puppy zelf ga opleiden, maar ik weet ook dat het mijn zelfvertrouwen een enorme boost kan geven. Het opleiden is dus al een deel van de therapie. Gelukkig krijg ik wel hulp van een trainster, die me de basis meegeeft en aan wie ik vragen kan stellen als het nodig is.”

Weer deel uitmaken van de maatschappij

“Ik hoop dat deze hond me mijn vrijheid terug kan geven; dat ik weer alleen naar buiten durf zonder me onveilig te voelen. Dat ik kan omgaan met mijn angsten en me vertrouwen geeft dat ik het aan kan. Ik wil weer deel uitmaken van de maatschappij, in plaats van steeds terug te vallen in het ingewikkelde zorgsysteem. Uiteindelijk hoop ik de geestelijke gezondheidszorg helemaal achter me te kunnen laten en te kunnen genieten van het leven! Zo zou ik dolgraag met mijn vriend naar Italië of IJsland gaan.”